FeBIO vertrekt strategisch van de sociale problemen van de Brusselse bevolking, enorme armoede, inkomensongelijkheid en een gebrek aan een inclusieve arbeidsmarkt, die door de coronacrisis hand over hand toenemen. De alleenstaande moeder kiest op het einde van de maand tussen eten en de dokter, de tweeverdieners in telewerk sparen er vrolijk op los.
Ook in coronatijden kenmerkt de arbeidsmarkt zich door structurele ondertewerkstelling van kansengroepen. Er is potentieel om meer mensen tewerk te stellen in tal van sectoren en en er zijn terugverdieneffecten. De directe opbrengst voor de overheid van een job in de sociale economie kan oplopen tot zo’n 5.000 euro per jaar, (besparingen werkloosheid en ziekte-uitkeringen).
In Brussel ontbreekt het aan transversale financiering uit andere beleidsdomeinen dan werk. Armoedebestrijding gaat over welzijn en werk. Een job in de sociale economie garandeert een inkomen dat doorgaans hoger ligt dan de armoedegrenzen. Kosten en de baten zijn onevenwichtig gespreid over verschillende bevoegdheidsniveaus: de federale overheid geniet van de besparingen op de werkloosheidsuitkeringen terwijl de Brusselse overheid de kosten voor omkadering draagt. Een evenwichtiger verdeling van lasten en lusten is nuttig. De federale en regionale relanceplannen afstemmen en die moeilijke discussies aangaan is de boodschap voor de beleidsmakers.
Het Brussels herstelplan
Werkgroepen aangestuurd door kabinetten werken momenteel een honderdtal maatregelen uit in verschillende beleidsdomeinen. We vermelden enkele concrete geplande maatregelen die onze aandacht trokken. Ze zijn in de maak, onderwerp van discussie en kunnen wijzigen.
De maatregel rond activering vermeldt Activa en een nieuwe ondersteuning voor coronawerklozen, een Relance post-covid -19 premie, gelimiteerd in de tijd. View.brussels verwacht in de nabije toekomst tot 30.000 bijkomende werklozen.
Men haalt vertrouwde recepten uit de kast en creëert 100 gecoposten bij op het vlak van gezondheid en sociale actie. Ook inschakelingsorganisaties actief in die domeinen moeten in aanmerking komen, om die posten te verkrijgen, menen wij.
Een maatregel rond gezondheid voorziet in extra personeel voor Iriscare. Via Iriscare waren niet alle specifieke producten leverbaar. Voorzie een betere vergoeding van het beschermingsmateriaal en/of een breder gamma aan producten dat gratis verkrijgbaar is. In Vlaanderen kreeg de organisaties een vrij te besteden budget voor veiligheid (zie speciale corona-maatregel Vlaanderen). De uitgaven voor vorming en veiligheid gaan samen.
Er is een maatregel rond sociale cohesie, die voorziet in de ondersteuning van verenigingen die werken rond die thematiek.
Een maatregel stuurt aan op een meer duurzame voedselketen, transitie op het vlak van voedselproductie, distributie en afval… Er is sprake van nieuwe tewerkstelling in het kader van socio-professionele inschakeling. Een slimme investering die toekomstgericht is. Diezelfde maatregel bevat nog een aantal algemene maatregelen voor de horeca.
Er is een maatregel Artikel 60 waar men 380 extra posten Artikel 60 voorziet voor zelfstandigen die hun baan verloren door Corona. De begeleiding kan eventueel ook door inschakelingsorganisaties gebeuren, menen wij. En de profielen die in aanmerking komen moeten breder kunnen gaan.
Waar heeft de inschakelingssector op dit moment nood aan?
Geen relance zonder meer financiële stabiliteit!
FeBIO vraagt het behoud van de subsidies en stabiliteit op het vlak van de tewerkstellingssteun. Een tijdelijke verhoging van bepaalde premies of nieuwe premies voor specifieke situaties kunnen interessant zijn.
Investeringen op het vlak van tijdelijke werkervaring via gratis Artikel 60’ers Sociale Economie zijn opportuun. Verhoog deze aantallen contracten meteen en voor 31/12/2020 in de Brusselse sociale inschakelingseconomie, in verhouding tot de onthaalcapaciteit binnen het nieuwe verbrede kader sociale economie en het mandaat inschakeling, rekening houdend met de toename van het aantal gemandateerde inschakelingsorganisaties dat in oktober 2020 gekend zal zijn. Dit past binnen een groter sociaal relanceplan en beantwoordt aan een acute nood om in 2020 (en 2021) de situatie van het aantal doelgroep medewerkers te stabiliseren. De gevolgen van een gebrekkige afstemming van de Ordonnantie Tewerkstellingssteun, het mandaat inschakeling en de Ordonnantie Artikel 60 in combinatie met covid-19 wegen zwaar.
Maatregelen die de cashflow noden lenigen en tijdige uitbetaling van de voorschotten en subsidies houden de organisaties overeind. Voorschotten zijn geen nabetalingen…
FeBIO vraagt voor 2020 een correcte uitbetaling van de omkaderingssubsidies zoals voorzien in het Besluit van het mandaat en de compensatie van de sociale inschakelingsondernemingen van 16 mei 2019. De Brusselse overheid stuurde aan op een verbreding van de sociale economie maar liet na de nieuwe projecten in 2020 apart te budgetteren. In dit overgangsjaar, zijn de oude PIOW’s en IO’s prioritair. We verwachten dat men wat dieper in de buidel tast in geval van budgetoverschrijding. FeBIO vraagt voor de toekomst een aparte enveloppe voor nieuwe projecten in jaar x voor de besteding van deze enveloppe in jaar x+1. Dat zou een betere budgettering toelaten. Meer jobs in inschakeling toelaten impliceert een grotere enveloppe voor omkadering.
Een vooruitziend en transparant beleid
Niet alle onafhankelijke vzw’s die een mandaat inschakeling indienden konden hun aantallen doelgroep medewerkers in 2020 op peil houden. Artikel 60 was vrijwel de enige optie. Lagere aantallen betekent minder financiering in het kader van het mandaat inschakeling. Eén van onze leden, klopte aan aan de deur van 19 OCMW’s en kreeg zelfs geen 4 doelgroep medewerkers in Artikel 60 bij elkaar! De toeleiding en vervangingen van Artikel 60’ers naar de Nederlandstalige onafhankelijke sector kwam traag op gang na de lockdown en blijft moeizaam. De middelen Artikel 60 voor de erkende en gemandateerde inschakelingsondernemingen waarvoor het OCMW een vermeerderde staatstoelage ontvangt, of die voor de betalende Artikel 60 in het contingent voor Algemeen Belang met redelijke bedragen per maand bleken ‘op te zijn’ of ‘anders ingezet te worden’.
FeBIO vroeg de OCMW’s om transparante en betrouwbare cijfers te verstrekken i.v.m. de verschillende contingenten Artikel 60, met name voor het contingent voor de gemandateerde inschakelingsondernemingen met vermeerderde staatstoelage, het contingent met een opdracht van algemeen belang en dat met betaling van het verschil tussen de jaarlijkse lookosten en het jaarlijks subsidiebedrag van 1053 euro per maand. Cijfers die inzicht geven hoe die posten verdeeld worden over verschillende types organisaties. We verzochten klare wijn te schenken over de verwachte groei van inschakelingsprojecten van de Brusselse OCMW’s. Transparante cijfers ondersteunen een globaal evidence-based beleid.
Een Belgisch arbeidsmarktbeleid vraagt een heldere kijk op alle werkloosheidscijfers, gewestelijk, in de regio’s, op lokaal niveau, op wie in vorming of begeleiding zit, de langdurig zieken, de aantallen leefloners, Artikel 60’ers, zwaar deze laatsten tewerkgesteld zijn en tegen welke voorwaarden. Door de staatshervormingen, de regionalisering en de dataversnippering tussen verschillende beleidsniveaus verliezen de arbeidsbemiddelaars het totaalbeeld op het matchen tussen werkgevers en werkzoekenden, op het arbeidsmarktpotentieel of op het kostenplaatje van het beleid. Zo mist men kansen om ‘iedereen aan boord te houden’.
Maatregelen op korte en de middellange termijn
Relance en herstel op middellange termijn betekent voor FeBIO concrete investeringen in tewerkstelling in de sociale economie op het vlak van loonsubsidies, (een gestage verhoging van het budget voor het aantal inschakelingsbanen ‘Ecosoc’, inschakelingscontracten (geco’s)), voor de begeleidingssubsidies (omkaderingssubsidies van het mandaat inschakeling) en organisatiesubsidies.
Kies en ondersteun (ook via projectoproepen) zogenaamde ‘slimme investeringen’ met een hefboomeffect in sociale economie met het oog op de ecologische transitie en het realiseren van maatschappelijke meerwaarde op middellange termijn.
Creatie van een duurzaam statuut dat langdurige tewerkstelling in de sociale economie mogelijk maakt, voor zij die kansloos zijn op de arbeidsmarkt, zoals langdurig werklozen, is een manier om het economisch potentieel van de zwakkeren te benutten.
De geplande gecohervorming moet in de context van de fenomenale crisis herbekeken worden. Er zijn garanties nodig voor het behoud van tewerkstelling en financiering bij de betrokken organisaties! Geco’s bieden langdurige gesubsidieerde tewerkstelling. De sociale staat kan haar rol spelen, tijdens deze crisis voluit investeren in toekomstgerichte tewerkstelling en inspelen op acute sociale noden. The Times They are A-Changin…
Structurele crisissen vragen om structurele maatregelen op maat van de omvang van de problemen. Zoals de uitkeringen optrekken, de consumptie van de meest kwetsbare huishoudens ondersteunen. Die vinden we te weinig terug in het relanceplan.
Onderzoek de mogelijkheden om relancemaatregelen voor werknemers met een grote of zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt voor de sociale economie voor het komende jaar binnen het Temporary Framework EU, onder te brengen en zo’n uitzonderlijke compensaties (bijvoorbeeld in het kader van omzetverlies gerelateerd aan de coronacrisis) te plaatsen buiten de normale staatssteunregels en niet onder de-minimis. Dit vraagt overleg met de Europese Commissie!
Telewerk en digitalisering is al wat de klok slaat. Voor laaggeschoolden met beperkte ICT-skills, actief in horeca, bouw of thuiszorg zijn de mogelijkheden vanzelfsprekend beperkter. FeBIO steunt de vraag naar een veel breder urgentieplan en meer middelen voor het wegwerken van de digitale kloof!
Mobiliteit. Zet in op veilig openbaar vervoer! Fietsinfrastructuur, fietsherstelling… Dit domein biedt kansen voor investering en jobcreatie voor laaggeschoolden. De opleiding rijbewijs B voor doelgroep medewerkers in inschakeling kan men beter vergoeden zowel voor theorie als praktijk. En het aantal opleidingen is niet toereikend. Voor laaggeschoolden blijft een rijbewijs B in coronatijden een troef voor de doorstroom naar de reguliere arbeidsmarkt.
Specifieke sectormaatregelen
FeBIO en FeBISP vroegen de overheid om onze organisaties actief op verschillende terreinen zoveel mogelijk te laten aansluiten bij de algemene sectormaatregelen gerelateerd aan covid-19.
We namen in juli een enquête bij onze leden af. De resultaten bezorgden we aan de Adviesraad SO. Daar kwamen de specifieke problemen in de sectoren goed in naar voor.
Omzetten volgen soms een jojo-beweging en zijn onzeker. Als een deel activiteiten niet doorgaat heeft dat impact op de nood aan personeel. Algemeen blijft er nood aan soepelheid na de heropstart (bij Actiris, voor wie terug aan het werk gaat na tijdelijke werkloosheid, aan vlotte tijdelijke uitwisseling van medewerkers tussen organisaties en zonder verlies van contracten of conventies). Vervangingen moeten sneller gebeuren. De oorzaak van vertraging ligt soms bij RVA of bij de arbeidsbemiddelaars. De sanctie hangt boven het hoofd van de sociale ondernemer die het contract kan verliezen. Men moet in zo’n geval meer tijd krijgen om de contracten in te vullen. Er is gedeelde verantwoordelijkheid. Het behoud en de verlenging van de tijdelijke werkloosheid en de vereenvoudigde procedure voor de aanvraag zijn positief. Duitsland verlengt die al tot eind 2021…
Horeca lijdt onder enorm omzetverlies,. Sommige organisaties leveren sinds de lockdown maaltijden aan huis, de sociale restaurants gingen terug open, de situatie blijft overal delicaat. Horecajobs (met veel laaggeschoolden) zoveel mogelijk behouden draagt bij tot een stabiel sociaal klimaat.
De evenementensector is een probleemkind. Met enorm omzetverlies en verlies aan werkgelegenheid. Men kan inspiratie halen bij de Deense compensatieregeling voor de annulering van evenementen in verband met COVID-19 (Besluit van de Commissie SA. 56685). Dit is een voorbeeld van een sectorale compensatiemaatregel binnen het Temporary Framework EU en buiten de-minimis…Zo’n maatregel federaal uitwerken bespaart een hoop administratie en juridische kosten. Ook overbruggingskredieten aan 0% interest met staatswaarborgen, over een langere periode zijn noodzakelijk voor sectoren als horeca/evenementen/toerisme.