Febiovzw

Het regeerakkoord vermeldt een transfert van middelen i.v.m. tewerkstelling van werklozen, voor mensen met een erkende arbeidshandicap in sociale economie, te verdelen over de regio’s. Dat is positief !

Maar de definities die men in Wallonië en Brussel, Vlaanderen gebruikt verschillen. Het gaat naar verluid vooral over PC 327 maatwerkbedrijven en beschutte werkplaatsen. Vergeet niet dat in Brussel beschutte werkplaatsen en maatwerkbedrijven (voormalige sociale werkplaatsen) niet gefusioneerd zijn!  Brussel kent gemandateerde inschakelingsondernemingen (die veelal in PC 329 of in sectorale Paritaire Comité’s zitten) en beschutte werkplaatsen (PC327).

Brussel moet meer geld krijgen, voor zowel de inschakelingsondernemingen als de beschutte werkplaatsen. Er zou een verdeelsleutel mogelijk zijn in verhouding bijvoorbeeld tot het aantal te activeren personen (aantal uitgeslotenen) in de regio’s, de bevolking, indicatoren rond armoede en tewerkstelling…(gebruik van objectieve indicatoren lijkt aangewezen…).

Brussel wordt proportioneel immers veel zwaarder getroffen door de hervorming van de werkloosheid (grafiek VRT, 7 juni 2025). In Brussel zijn vooral Brussel-stad, Schaarbeek, Anderlecht en Sint-Jans-Molenbeek de koplopers. Tot midden 2027 gaat het in totaal over zo’n 184000 mensen.

Op 9 april 2025 presenteerden de onderzoekers en de administratie BEW een opdrachtonderzoek ‘Spending Review voor het mandaat inschakeling’ in de Commissie Economische Zaken van het Brussels Parlement. Het objectief van de studie is kosten van het dispositief beheersen, volume en kansen inschakeling op de arbeidsmarkt bevorderen en onbedoelde neveneffecten (deloyale concurrentie) vermijden. SDAEB, (Sociale Dienst voor Algemeen Economisch Belang), het Europees wettelijk kader is voor dit laatste een garantie. Aanmelding van het mandaat door de administratie BEW bij de Europese Commissie verloopt zonder problemen via een tweejaarlijks rapport, want men blijft in Brussel met deze SDAEB onder een bepaald bedrag. De afhankelijkheid van subsidies wil men verminderen.

FeBIO volgde de discussies in de Commissie. Het uitgebreid document bevat 14 hervormingspistes en resulteerde uiteindelijk in 7 aanbevelingen. Lees het rapport. Niet alle bestudeerde mogelijke pistes voor hervorming van de inschakelingsondernemingen werden weerhouden. Het is een interessante denkoefening die weliswaar beperkt blijft zowel wat de invalshoeken van de evaluatie als wat de aangeleverde data/analyse betreft.

Algemeen uitgangspunt

Besparen is realistisch is de algemene teneur! Maar meer investeren in sociale economie, meer gesubsidieerde arbeid en tewerkstellingsmaatregelen is evengoed een mogelijke politieke keuze van een nieuwe regering, denkt FeBIO ! Deze aanbevelingen gaan verder dan “beleid in lopende zaken”. Het Brussels Parlement nam geen acte van de studie. De kern van de geplande besparingen zou liggen in een verhoging van de minimumdrempel, door grotere organisaties te weerhouden boven 10 VTE (besparing van 3,5 miljoen, 55 inschakelingsonderneminge getroffen).

Volgens een studie ¹van Vivalis zou 32% van deze 24.700 potentieel uitgeslotenen in het Brusselse Gewest een leefloon ontvangen van het OCMW, 21% zou een job hebben gevonden, 5% zou terugvallen op een ziekte- of invaliditeitsuitkering en 42% (10.240 personen) zou zonder eigen inkomen (uit de sociale zekerheid) vallen tijdens de eerste 6 maanden na hun uitsluiting (als men 55-plussers buiten beschouwing laat).

De gevolgen van de reductie van de werkloosheid tot 2 jaar verontrusten. Van alle potentieel uitgesloten werklozen in België zou een derde van zij die een leefloon ontvangen en een derde van zij die zonder eigen inkomen vallen in de hoofdstad wonen en dit terwijl de Brusselse bevolking slechts een tiende van de totale bevolking van het land uitmaakt. Er is een verhoogd risico op toenemende armoede onder een al kwetsbare bevolkingsgroep.

Meer inactieven² en leefloners 

Wie zijn de 21% verondersteld binnen 6 maanden werk te vinden ? Hoe zit het met de profielkenmerken (leeftijd, geslacht, scholingsniveau, gezinssituatie, origine, taalkennis…) van die subgroepen. Gaat het om ‘passend werk’, voltijds, deeltijds, precaire arbeid of stabiel ? Wie zijn de 42% uitgeslotenen uit de sociale zekerheid?

Vier logistische regressies werden uitgevoerd op basis van gegevens over de personen die in 2015 werden uitgesloten van een inschakelingsuitkering. Bij gelijke kenmerken wijzen de resultaten van het model(figuur 8)  bijvoorbeeld op de invloed van de verschillende kenmerken op het risico om zonder inkomen te vallen: Gewest: bij gelijke omstandigheden (opleidingsniveau, geslacht, leeftijd enz.) is het risico om zonder inkomen te vallen na uitsluiting veel groter in het Brussels Gewest. Geslacht. Vrouwen lopen meer risico dan mannen. Gezinssituatie. Samenwonen verhoogt dit risico aanzienlijk, aangezien samenwonenden in veel gevallen niet in aanmerking komen voor een leefloon. Opleidingsniveau. Wie laaggeschoold is loopt een groter risico om zonder inkomen te vallen dan hoger opgeleide mensen. Leeftijd en werkloosheidsduur. Dit risico neemt aanzienlijk toe met de leeftijd en de werkloosheidsduur.

Men houdt geen rekening met de huidige macro-economische context en de specifieke kenmerken van de werkaanbiedingen. FeBIO herinnert eraan dat er in Brussel weinig aanbod is en er 10 werkzoekenden voor elke laaggeschoolde job zijn. Daarentegen voor hooggekwalificeerden in Brussel is er voor elke job een kandidaat ³. Men neemt dus economische zekerheid af van mensen die niet aan de bak komen omdat er niet genoeg jobs zijn. Zij zitten vaak in tijdelijke, halftijdse en precaire arbeid waar ze niet voor kiezen. Meer flexibilisering van de arbeidsmarkt brengt mee dat men slechte arbeidsvoorwaarden moeilijker kan weigeren (verzwakking verzekeringsprincipe) ⁴. Stop met sociaal experimenteren, spelen met het leven van mensen, geef kortgeschoolden werk! Ook toeleiding van Brusselaars naar Vlaamse maatregelen sociale economie waar kandidaten tekort zijn is mogelijk.

De collega’s van HERWIN maakten een analyse. FeBIO sluit zich aan bij de opmerking ‘ Toegegeven, we zien de sociale economie liever geportretteerd als pioniers naar een inclusievere arbeidsmarkt dan als redmiddel om een sanctie in de uitkeringsverzekering te ontlopen’.

FeBIO is niet blind voor de context waarin de sociale economie wordt vermeld en de rol die men haar wil toebedelen. Lees het regeerakkoord. In mei na het paasakkoord volgt de uitvoering via de programmawet. Dat is niet gefinaliseerd. Zie deze info van Sociare.

Onze kanttekeningen voor Brussel:

Het arbeidsmarktbeleid uitgestippeld in het regeerakkoord

Sociale economie.

De groep met een (geïndiceerde) arbeidsbeperking zal een job aangeboden kunnen krijgen in de sociale economie (maatwerkbedrijven). Dit noodzaakt een groeipad in de sociale economie op regionaal niveau en wordt financieel gecompenseerd. De begrotingstabel voorziet 25 miljoen voor de sociale economie (te verdelen over de drie gewesten) vanaf 2026. Dit waarderen we, alsook de versterking. Welke zijn de criteria voor budgetverdeling? Het is zoeken naar financiële evenwichten. Zowel de omkadering (begeleiding doelgroep in sociale economie), economische investeringen in activiteiten (werven, opdrachten…), als de tewerkstellingssteun blijven hard nodig.

Tracé Brussel, FeBIO, JES en Groep Intro schreven een open brief op 23 januari 2025 over de onzekerheid van de financiering van VIA3-bijscholingen in Brussel. De eventuele bezuinigingen riepen verontwaardiging op, zowel binnen onze organisatie als bij onze samenwerkingspartners, gezien de zware gevolgen voor de sector van de Nederlandstalige sociale economie in Brussel en hun kwetsbaar doelpubliek. 

Daarover stelde Eva Platteau van GROEN op 5 februari 2025 een parlementaire vraag aan minister Demir in de Commissie Werk (lees hier) in het Vlaams parlement.  

Het Vlaams regeerakkoord is bekend.

Het is een absolute prioriteit om 80% en meer van de Vlaamse werkzaamheidsgraad te bereiken: dus méér mensen aan het werk en een hogere productiviteit. Daarvoor zijn er 4 pijlers: Versterkte activering van werkzoekenden, langdurig zieken en niet-beroepsactieven. Talenten verder ontwikkelen om onze productiviteit te verhogen en de loopbaan te versterken. Inzetten op werkbaar werk, inclusieve werkvloeren en een werkbare combinatie werk-privé. Interregionale mobiliteit en arbeidsmigratie als sluitstuk.

VDAB moet performanter met het accent op activering van niet zelfredzame werkzoekenden. Afslanking en vereenvoudiging in taken van VDAB. Beroepsopleiding en loopbaanbegeleiding gaat bij voorkeur naar publieke of private spelers. Er is kwaliteitsbewaking door VDAB. IBO en werkplekleren moet beter aansluiten op de krappe arbeidsmarkt. Versterking van de sociale economie ( met extra 30 miljoen euro voor minstens 1000 extra jobs in sociale economie, dat is goed nieuws) en een betere wisselwerking met de reguliere economie: veel aandacht dus voor de tewerkstellingskansen van Vlamingen met een arbeidsbeperking.

In Brussel nog geen regering. Maar het gaat stilaan over inhoud.

De gelekte kadernota van de Nederlandstalige partijen in november vermeldt “vereenvoudigen en efficiënter organiseren van het Brusselse bestuur”. Met een fusie van de negentien gemeenten (OCMW’s?), die dan opgaan in het gewest. Voor werkgelegenheid wil men inzetten op opleiding, maar ook “op de erkenning van buitenlandse diploma’s, in het bijzonder voor knelpuntberoepen” en men wil de tweetaligheid versterken… Demir’s absolute prioriteit als minister van Onderwijs is Nederlands, Nederlands, Nederlands. Dit mantra weerklinkt al bij VDAB en Actiris in Brussel. De formateurs Elke Van den Brandt en David Leisterh zijn er nog niet.